T.C. Mİllî Eğİtİm BakanlIğI
ANTALYA / MURATPAŞA - Antalya Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi
ALANIN TANIMI:
Endüstriyel otomasyon teknolojileri alanı altında yer alan Mekatronik ve Endüstriyel kontrol dallarının yeterliklerini kazandırmaya yönelik eğitim ve öğretim verilen alandır.
GİRİŞ ve GENEL TANITIM :
Geçmişi son on beş yıla dayanan Türk endüstriyel otomasyon sektörü, ülke ekonomisinin ilerlemesi ve yeni istihdam alanları yaratması açısından önemli bir yere sahiptir.
Sektör taramalarıyla başlayan program geliştirme çalışmaları ile endüstriyel otomasyon teknolojileri alanı altında yer alan Mekatronik ve endüstriyel kontrol dallarında öğretim programları hazırlanmıştır.
Ülkemizde endüstriyel otomasyon teknolojileri alanında öğretim programlarının hazırlanarak eğitimine başlanması, sektörde nitelikli eleman sıkıntısını ve eğitim açığını giderecek önemli bir girişimdir.
Endüstriyel Otomasyon Teknolojileri Alanı Programı; Millî Eğitim Bakanlığında görevli uzman ve alan öğretmenleri, üniversitelerden alan uzmanları, sektör temsilcileri ve meslek elemanları ile iş birliği içinde hazırlanmıştır.
Dünyada özellikle 1980´li yıllardan sonra endüstriyel ürünlerin tasarım ve üretiminde köklü değişiklikler meydana gelmiştir. Gelişen ve değişen dünya pazarlarında teknolojinin ilerlemesiyle endüstriyel ürünlerin nitelik ve işlevlerinde de önemli değişiklikler meydana gelmiştir. Hızla gelişen teknoloji ve sürekli değişen pazar koşulları, daha ekonomik ve kaliteli ürünler isterken müşteri beklentileri ise çok işlevli ürünler yönünde gelişmiştir.
Müşterilerin hızla değişen istekleri ve yoğun pazar rekabeti sonucu, ürün ömürleri çok kısalmıştır. Böylesine çetin koşullar karşısında alışılmış tasarım ve imalat teknolojisi yetersiz kalmış, bu ihtiyacı gidermek üzere yeni kavram ve yöntemler doğmuştur. Bunlardan biri de endüstriyel otomasyon kavramıdır. Endüstriyel otomasyon, özellikle tasarım felsefesini ve mühendislik eğitimini etkilemiş, endüstriyel teknoloji üretimi ve mühendislik eğitiminde önemli değişikliklere neden olmuştur. Robot teknolojisinin her alanda yaygın şekilde kullanıldığı günümüzde, endüstriyel otomasyon teknolojinin zorunluluğudur.
Ürün tasarımı, sistem dinamiği ve akıllı kontrol; üretim süreçlerinin gözlemlenmesi, modellenmesi ve kontrolü, hareketli robot sistemleri, kuvvet elektroniği, mikro sistem tasarımı ve uygulamaları, endüstriyel kontrol tasarımı, algılayıcılar ve robot sistemleri, görüntü işleme, yapay sinir ağları, yapay zekâ ve sanal gerçeklik gibi alanlar; savunma sanayi; otomotiv ve tekstil sektörleri endüstriyel otomasyonun ilgi alanlarındandır.
Öğretim programlarının ve modüllerin hazırlanma aşamalarında, endüstrinin iş gücüne dönük gereksinimlerinin tüm yönleriyle dikkate alınması amacıyla sektördeki kuruluşlarla görüş alışverişi ve iş birliği yapılmış, anketlerle endüstriyel otomasyon teknolojileri alanında program geliştirme sürecine yön verecek veriler elde edilmiştir. Program geliştirme sürecinde üniversitelerden uzmanlarla ve sivil toplum kuruluşları ile iş birliği yapılmıştır. Sektör taraması ve mesleki yeterliklerin belirlenmesi anketlerle gerçekleşmiştir. Bu anketler sonucunda Türkiye genelinde endüstriyel otomasyon sektörünün ihtiyaçları ve programdan beklentileri tespit edilmiştir. Bu ihtiyaçlar, program çalışmalarının temelini oluşturmuştur.
Endüstriyel Otomasyon Teknolojileri Alanı Programı'nda;
1. Endüstriyel Kontrol
2. Mekatronik
dalları yer almaktadır.
SEKTÖR
Son yıllarda hızlı bir gelişim sürecine giren endüstride otomasyon sistemlerinin önemi gün geçtikçe daha iyi anlaşılmaya başlanmış ve bu alanda eğitimli iş gücü ihtiyacı artmıştır. Gelişmiş ülkelerde bu sektöre yönelik eğitim faaliyetleri artmaktadır. Ülkemizde de ihracatta endüstriyel sistemlerin payı hızlı bir şekilde artmaya devam etmektedir.
Dünyada bu tip eğitim faaliyetleri ön plana çıkarken ülkemizde de bu sektöre yönelik eğitim faaliyetlerine başlanmıştır. Yukarıda sayılan tespitler ve analizler sonucunda sektörün otomasyon teknolojileri alanında yetişmiş ara eleman ihtiyacını gidermek için Millî Eğitim Bakanlığı endüstriyel otomasyon teknolojileri alanının açılmasına karar vermiştir.
Hızla artan endüstriyel otomasyon teknolojileri alanında yetişmiş insan kaynağının karşılanmasında eğitimin payı oldukça önemlidir. Yıllar geçtikçe bu tip yetişmiş iş gücüne daha fazla ihtiyaç duyacağı aşikârdır.
ÖĞRETİM PROGRAMI İLE İLGİLİ GENEL AÇIKLAMALAR
|
SEKTÖR |
ENDÜSTRİYEL OTOMASYON |
|
ALAN |
ENDÜSTRİYEL OTOMASYON TEKNOLOJİLERİ |
|
ALANIN TANIMI |
Endüstriyel otomasyon teknolojileri alanı altında yer alan Mekatronik ve endüstriyel kontrol dallarının yeterliklerini kazandırmaya yönelik eğitim ve öğretim verilen alandır. |
|
ALANIN AMACI |
Endüstriyel otomasyon teknolojileri alanı altında yer alan mesleklerde sektörün ihtiyaçları, bilimsel ve teknolojik gelişmeler doğrultusunda gerekli olan mesleki yeterlikleri kazanmış nitelikli meslek elemanları yetiştirmek amaçlanmaktadır. |
|
DAL PROGRAMLARI, TANIMLARI VE AMAÇLARI |
1- ENDÜSTRİYEL KONTROL DALI Tanımı: Otomasyon sistemlerinin ağ yapılarını kullanarak üretimin ölçümü, izlenmesi ve denetlenmesi için donanım ve yazılım işlemlerini yapmaya yönelik eğitim ve öğretim verilen daldır. Amacı: Otomasyon sistemlerinin ağ yapılarını kullanarak üretimin ölçümü, izlenmesi ve denetlenmesi için donanım ve yazılım işlemlerini yapma yeterliklerine sahip meslek elemanları yetiştirmektir.
2- MEKATRONİK DALI Tanımı: Endüstride otomatik üretim yapan makinelerin bakımı, onarımı, programlanması ve temel olarak imalatını yapmaya yönelik eğitim ve öğretim verilen daldır. Amacı: Endüstride otomatik üretim yapan makinelerin bakımı, onarımı, programlanması ve temel olarak imalatını yapma yeterliklerine sahip meslek elemanları yetiştirmektir.
|
|
GİRİŞ KOŞULLARI |
Öğrencilerin sağlık durumu, endüstriyel otomasyon teknolojileri alanı altında yer alan mesleklerin gerektirdiği işleri yapmaya uygun olmalıdır. |
|
İSTİHDAM ALANLARI |
Endüstriyel otomasyon teknolojileri alanından mezun olan öğrenciler, seçtikleri dal/meslekte kazandıkları yeterlikler doğrultusunda;
vb. yerler. |
|
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME |
Millî Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Sınıf Geçme ve Sınav Yönetmeliği'ne göre çeşitli ölçme araçları kullanılarak öğrencilerin değerlendirilmesi esastır. Buna göre; 1. Dersin altındaki modüllerin işlenişi sırasında kazandığı (bilgi, beceri ve tavırlar) yeterlikler, ölçme değerlendirme ölçütlerine göre değerlendirilir. 2. Okulda, işletmede ve kendi kendilerine yaptıkları tüm öğrenim faaliyetleri değerlendirilerek öğrencilerin dersteki başarısı belirlenir. |
|
YATAY VE DİKEY GEÇİŞLER |
Program, geniş tabanlı ve modüler yapıda düzenlendiğinden, Mesleki ve Teknik Eğitim Yönetmeliği çerçevesinde yatay ve dikey geçişlere olanak sağlar. 1. Alan/dalda sertifika, belge ve diplomaya götüren tüm programlar ve dallar arasında geçiş yapılabilir. 2. Diploma almaya hak kazanan öğrenci, endüstriyel otomasyon teknolojileri alanının devamı niteliğindeki programların veya bu alana en yakın programların uygulandığı yüksek öğretim programlarına devam edebilir. |
|
BELGELENDİRME |
1. Mezun olan öğrenciye alanda/dalda diploma verilir. 2. Öğrencinin seçtiği dal ile ilgili aldığı tüm dersler ve modüller diploma ekinde belirtilir. 3. Öğrenciye programdan ayrıldığında veya mezun olduğunda kazandığı yeterlikleri gösteren ve bir yaygın mesleki ve teknik eğitim programı ile aynı yeterlikleri kazanan kişilere eş değer belge verilir. 4. Öğrencinin kazandığı mesleki yeterlikler sertifikaya yönelik belgelendirmelerde değerlendirilir. |
|
EĞİTİM SÜRESİ |
1. Alan programının toplam eğitim süresi, 9.sınıftan sonra 3 öğretim yılı olarak planlanmıştır. 2. Eğitim süresinin okul, işletme ve bireysel öğrenme için ayrılmış dağılımı, endüstriyel otomasyon teknolojileri alanı haftalık ders çizelgesi, dersler ve modüller ile ilgili açıklamalarda belirtildiği gibi uygulanır. |
|
ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ |
Modüler öğretime yönelik ağırlıklı olarak bireysel öğrenmeyi destekleyici yöntem ve teknikler uygulanır. 1. Öğretmenler öğrencilere rehberlik eder. 2. Öğrenciler kendi kendine öğrenmeye teşvik edilir. 3. Öğrencilerin aktif olması sağlanır. 4. Öğrenciler araştırmaya yönlendirilir. 5. Öğrenciler kendi kendilerini değerlendirebilir. 6. Öğrencilere yeterlik kazandırmaya yönelik yöntem ve teknikler uygulanır. |
|
İŞ BİRLİĞİ YAPILACAK KURUM VE KURULUŞLAR |
Öğrenciler; programın gerektirdiği öğretim faaliyetleri, istihdam olanakları ve planlama konularında çevredeki üniversiteler, sivil toplum örgütleri, endüstriyel otomasyon sektöründe yer alan firmalar, meslek odaları ve meslek elemanları ile iş birliği yapılarak yönlendirilir. |
|
ÖĞRENCİ KAZANIMLARI |
Programın sonunda seçtiği dala/mesleğe yönelik olarak öğrenci; 1. Genel kültüre yönelik bilgi ve becerileri kazanacaktır. 2. Ulusal ve uluslararası iş gücünden beklenen temel yeterlikleri kazanacaktır. 3. Alanın altında yer alan dallara ait temel yeterliklerine sahip olacaktır. 4. Dalın/mesleğin gerektirdiği bilgi ve becerileri kazanacaktır. 5. Dalın/mesleğin gerektirdiği özel mesleki yeterlikleri kazanacaktır. |
|
EĞİTİM ÖĞRETİM FAALİYETLERİ |
1. Haftalık ders çizelgesinde yer alan dersler ve bu derslerin altındaki modüllerin içeriğindeki eğitim-öğretim uygulamaları yapılır. 2. Kazandırılacak yeterliklerin özelliklerine göre sektör ile iş birliği yapılarak iş başında eğitim faaliyetleri gerçekleştirilir. 3. Sektörde oluşan değişim ve gelişimlerin incelenebilmesi amacıyla gezi, gözlem ve inceleme çalışmaları yapılabilir. |
PROGRAMIN UYGULANMASINA İLİŞKİN AÇIKLAMALAR
Çerçeve öğretim programı ile öğrencilere, alan/dallar ile ilgili temel bilgi ve becerileri kazandırmanın yanı sıra; öğrencinin yeniliğe, değişime uyum sağlayabilen, çevresindeki insanlarla sağlıklı iletişim kurabilen, hedeflerini belirleyip bunlara ulaşmak için girişimlerde bulunabilen, yaratıcı, eleştiriye açık ve mesleki yeterliklere sahip bireyler olarak yetiştirilmesi hedeflenmiştir.
Program 4 yıl olarak tasarlanmıştır. Programın temel yapısı oluşturulurken 9. sınıfta ortak dersler, 10. sınıfta ortak dersler ile alan ortak dersleri, 11 ve 12. sınıflarda ise ortak dersler, dallara özel derslerin okutulması planlanmıştır. Bu derslerin içerikleri belirlenirken ulusal ve uluslararası iş gücünden beklenen temel yeterlikler, sektör araştırmaları ve mesleki yeterlikler dikkate alınmıştır.
Alanda yer alan tüm dallara yönelik ortak yeterlikleri kazandıran dersler ağırlıklı olarak 10. ve 11. sınıfta verilmektedir. 12. sınıfta diplomaya götüren dala ait yeterlikleri içeren dersler yer almaktadır.
Öğrenci 10. sınıfta alanda eğitim-öğretime başlar. 10. sınıfın sonunda ise bölgesel ve sektörel ihtiyaçlar, okulun donanımı, öğretmen ve fiziki kapasitesi ile öğrencilerin mesleki yeterlikleri de dikkate alınarak dal seçimi yapılır. Öğrencilerin alan ve dal seçimlerinde bölgesel istihdam olanakları dikkate alınır.
Alan ortak derslerine ait modüllerin tamamı aynen uygulanır. 11 ve 12. sınıflarda dalın seçmeli meslek dersleri ve modüllerin seçimi koordinatör öğretmen, zümre öğretmenleri ve sektörde bulunan meslek elemanları ile iş birliği içinde; birbirine temel teşkil eden modüllerin öncelik sırası, okul koşulları, yerel ve bölgesel sektörün ihtiyaçları dikkate alınarak yapılır
Her okul sektör beklentilerini, değişen koşulları ve mesleklerin gelişimini programa yansıtabilir. Gerektiğinde 11 ve 12. sınıfta zorunlu dal derslerinin dışındaki mesleğe özgü derslere ait modüller ve modül içerikleri değiştirilip geliştirilebilir. Bu değişiklikler, koordinatör öğretmen, zümre öğretmenleri ve sektörden meslek elemanları ile iş birliği içinde yapılır. Yapılan değişiklikler, okulun bağlı bulunduğu ilgili öğretim dairesine gönderilir ve bakanlıkça uygun bulunan değişiklikler uygulanır.
